Sukienki koktajlowe wyewoluowały z sukni wieczorowych. Są ich prostszymi, a przede wszystkim wyraźnie krótszymi odpowiednikami właściwymi na okazje w ciągu dnia. Klasyczna sukienka koktajlowa sięga do łydek, choć obecnie projektanci starają się jak najbardziej sukienkę koktajlową skrócić. Na razie doprowadziło to do akceptacji, jako pełnoprawnej sukienki koktajlowej, odzieży sięgającej kilka centymetrów powyżej kolan. Krótszym wersjom zdecydowanie brakuje elegancji – są zbyt agresywne jak na sukienki z definicji eleganckie.
Sukienka koktajlowa jest ubierana na okazje w ciągu dnia: może to być oficjalne przyjęcie biznesowe (ale już spotkanie prowadzone w celu umówienia szczegółów oferty z kontrahentem raczej nie), może to być spotkanie rodzinne albo romantyczna randka. Nie jest to jednak dobry wybór na przyjęcia wieczorne – mimo że sukienka koktajlowa jest elegancka, nie licuje z klimatem uroczystości wieczorowych.
Sukienki koktajlowe, przy całe swej elegancji, od zawsze były szyte z mniej ekskluzywnych materiałów niż pełne suknie wieczorowe. Dziś dominują mieszanki włókien bawełnianych i syntetycznych, ponieważ takie połączenie zapewnia skórze możliwość swobodnego oddychania, a dodatek włókien syntetycznych odpowiada za ściślejsze dopasowanie sukienki do figury.
Ponieważ są to sukienki średnio długie, ilość dostępnych fasonów jest ograniczona, natomiast zdecydowana większość sukienek koktajlowych i tak wywodzi się z fasonu ołówkowego, czego znakomitym dowodem jest mała czarna – jedyna sukienka niemal absolutnie uniwersalna i tym samym absolutnie niezbędna w każdej garderobie. Jest ona przy okazji doskonałym przykładem podstawowej idei prostoty, jaka była imperatywem przy projektowaniu sukienek koktajlowych prze kilkoma dekadami, kiedy ten strój zdobywał coraz większą popularność. Obecnie niektóre wersje sukienek koktajlowych są bardziej rozbudowane, choć nadal raczej dość stonowane.
Klasyczne sukienki koktajlowe były uszyte z delikatnie połyskujących materiałów i miały niewielki dekolt. Dziś również te zasady są traktowane ze sporym dystansem – dekolt wprawdzie nadal pozostaje raczej niewielki i wyjątków od tej reguły jest niewiele, ale jeśli chodzi o materiał, możliwości jest całe mnóstwo i większość sukienek, a szczególnie wspomniana już mała czarna, ma raczej tonację matową zamiast błyszczących, natomiast połysk zawdzięczają ewentualnie dodatkom – lamówkom, obszyciom lub stosunkowo skromnym elementom dekoracyjnym.
