Nie da się przejść koło tych krzewów obojętnie, dlatego warte są szerszego rozpowszechnienia.
Fotergilla amerykańska (Fothergilla major)
Fotergilla należy do rodziny oczarowatych, a do Europy została sprowadzona ze Stanów Zjednoczonych.
Jest wolno rosnącym krzewem, osiągającym ok. 1,5 do 2 m wysokości i szerokości o luźnym pokroju. Liście ma dość duże, ciemnozielone, lekko owłosione, które od października przybierają intensywne barwy czerwieni, złota lub pomarańczy, w zależności od wystawy słonecznej. Ten mrozoodporny krzew dobrze czuje się w żyznej, lekko kwaśnej glebie (nie toleruje gleb wapiennych), na stanowisku słonecznym lub półcienistym, osłoniętym od silnego wiatru.
Kwitnienie rozpoczyna wraz z rozwojem liści. Na przełomie kwietnia i maja na wierzchołkach zeszłorocznych pędów pojawiają się niespotykane, bezpłatkowe, złożone z wielu pręcików kwiaty o kremowej barwie, zebrane w kwiatostany przypominające szczotki do mycia butelek. Wydzielają aromatyczny miodowy zapach wabiący trzmiele. Fotergilla wytwarza nasiona zamknięte w zdrewniałych owłosionych torebkach, które po dojrzeniu pękając gwałtownie wyrzucają dwa błyszczące, brązowe nasiona. Krzew rozmnaża się z nasion lub przez sadzonki zielne.
Jest kilka odmian tego krzewu różniących się pokrojem i wielkością, ale wszystkie ze względu na walory zdobnicze zasługują na szersze zainteresowanie.
Guzikowiec zachodni (Cephalanthus occidentalis)
Guzikowiec zachodni jest przybyszem z Ameryki Północnej. W swoim naturalnym środowisku jest drzewem dorastającym do wysokości od 3 do 6 m, natomiast w naszym kraju osiąga wysokość do 1,5 m.
Ten niezwykle urokliwy krzew o kulistym pokroju, ma błyszczące, zielone, lancetowate liście, z czerwonym unerwieniem, które opadają na zimę, natomiast jesienią pięknie przebarwiają się na kolor żółto-złocisty. Zaczyna wegetację dość późno, bo na początku maja, co sprawia, że jest odporny na późne przymrozki. Nie jest wymagającym krzewem i nie sprawia kłopotów w uprawie, jeżeli tylko posadzimy go na słonecznym stanowisku, w wilgotnej, próchniczno - gliniastej glebie (tolerancyjny jeżeli chodzi o ph gleby). Dobrze czuje się posadzony przy oczku wodnym, korzenie mogą być nawet okresowo zalewane.
Jest rośliną miododajną, chętnie odwiedzaną przez pszczoły i motyle. Szczególnie dekoracyjny jest w czasie kwitnienia. Na wierzchołkach pędów od połowy lipca do początku września pojawiają się oryginalne, egzotyczne kwiatostany w kształcie najeżonych piłeczek o średnicy 2-4 cm, składające się z drobnych, biało kremowych, rurkowo-lejkowatych i mocno pachnących kwiatów. Ponieważ kwitnie na pędach tegorocznych, wskazane jest krótkie cięcie wiosną, w marcu. Jesienią, we wrześniu i październiku krzew zdobią śliczne bordowo brązowe owocostany. Może być sadzony w grupach po kilka sztuk, nadaje się także na niewysokie żywopłoty. Guzikowca można spróbować rozmnożyć przez sadzonki zielne sporządzane w czerwcu, bądź zebrać nasiona jesienią i posiać do inspektu po półrocznej stratyfikacji.
