W literaturze można spotkać wiele definicji pojęcia "turysta".
Pierwszą oficjalną definicję turysty zagranicznego przyjęła w 1937 r. Rada Ligi Narodów: „Dla uzyskania większej porównywalności statystyk turystyki międzynarodowej, określenie <<turysta>> powinno w zasadzie być rozumiane, jako oznaczające każdą osobę podróżującego przez czas trwający 24 h, lub więcej, w kraju niebędącym krajem jej stałego zameldowania”.
Zamysłem Rady Ligi Narodów było to, aby wszystkie kraje administrowały statystykę ruchu turystycznego na podstawie jednakowego systemu.
Według powyższej definicji za turystów uważano osoby:
▫ podróżujące dla przyjemności, do rodziny, w celach zdrowotnych i innych;
▫ zmierzające na zebrania, lub jako osoby reprezentujące firmę, uczelnię,
reprezentanci administracyjni, podyplomatyczni, sportowi itp.;
▫ poruszające się w celach handlowych;
▫ uczestniczące w rejsach morskich, zaliczane są do tej definicji, jeśli ich czas
pobytu nie przekracza 24 h;
Zaś, za turystów według definicji nie uważamy osoby, które:
▫ znajdują się w kraju lub za granicą w celach zarobkowych;
▫ zamierzają osiedlić się na stałe w wybranym kraju;
▫ przebywają w strefie przygranicznej i tam sa zatrudnieni;
▫ poruszające się tranzytem bez zatrzymania;
▫ są studentami, młodzieżą przebywająca w pensjonatach i szkołach.
Opisaną definicję przyjął Międzynarodowy Związek Oficjalnych Organizacji Turystycznych (MZOOT), tuż po II wojnie światowej. W latach 1950 i 1957 Związek wprowadził do niej dwie poprawki. Pierwsza obejmowała mianem turysty młodzież studiującą poza własnym krajem, jak i tych, którzy przebywali w pensjonatach i internatach szkolnych. Druga poprawka dotyczyła osób podróżujących tranzytem. Obejmowano ich mianem turysty wtedy, kiedy zatrzymywali się w kraju nawet krócej niż 24 h, ale w celach turystycznych.
Zmienioną definicję przyjęło wiele krajów. Pojawiły się jednak zasadnicze braki. Otóż problem sprowadzał się do uwzględnienia w definicji motywów podróżowania, jako podstawy określenia kategorii turysty. Każdy turysta jest podróżnym, ale nie każdy podróżny jest turystą. Podstawą rozróżnienia jest motyw podróży. Dlatego dyskusja Międzynarodowego Związku koncentrowała się na wątku podróżowania osób, którzy:
- podróżują w inne miejsca lub do innych krajów w celach wypoczynku, rozrywki, zdrowotnych itp.;
- podróżują służbowo lub tez w celu stałego zatrudnienia.
Problem ten został omówiony na konferencji ONZ w Rzymie w 1963 r., podczas której dyskutowano na temat turystyki i podroży. Zadecydowano, że termin „turysta” powinno się zamienić na słowo „gość”, „odwiedzający” i że statystycznie powinien obejmować również wycieczkowiczów.
Odwiedzającym, zgodnie z definicją rzymską, jest każda osoba, która przebywa w odwiedzanym kraju, nieżalenie od powodów odwiedzin, z wyjątkiem osoby, która jest tam zatrudniona lub chce się zatrudnić.
Taka definicja podzieliła wszystkich odwiedzających na dwie kategorie: turystów i wycieczkowiczów.
„Turysta”- to gość, który w kraju czasowego pobytu spędził przynajmniej jedną noc w wybranej bazie hotelowej w celach wypoczynkowych, rekreacyjnych, poznawczych, rodzinnych, leczniczych, sportowych, służbowych, społecznych itp.
„Wycieczkowiczem” – jest osoba, odwiedzająca dany kraj, w którym spędziła mniej niż 24 h, i nie korzystała z bazy noclegowej tego kraju. Należy tutaj dodać, że osoba jest zaliczana do kategorii wycieczkowicza, nawet wtedy, kiedy przebywa w danym kraju kilka dni,ale korzysta z usług noclegowych na statku czy w pociągu.
Definicja rzymska określa też motyw podróżowania. Są one wspólne dla turystów oraz wycieczkowiczów, a obejmują odpoczynek, interesy, zdrowie, studia, zjazdy, odwiedziny u rodziny lub znajomych, cele religijne, sport i inne.
Natomiast WTO (World Tourism Organisation) rozróżnia dwie kategorie podróżnych: „Odwiedzających” i „innych podróżnych”. Do celów statystyki w turystyce termin „odwiedzający” określa się każdą osobę podróżującą do miejscowości znajdującej się poza jej codziennym otoczeniem na czas nie dłuższy niż 12 miesięcy, jeśli podstawowym celem podróży nie jest podjęcie działalności zarobkowej wynagradzanej w odwiedzanej miejscowości.
Tacy odwiedzający różnią się od innych podróżnych trzema kryteriami:
1. „Podróż powinna odbywać się do miejscowości znajdującej się poza codziennym otoczeniem danej osoby; pozwala to wyłączyć mniej lub bardziej regularne podróże między miejscem nauki lub pracy a domem rodzinnym”;
2. „Długość pobytu w odwiedzanej miejscowości nie powinna przekraczać 12 kolejnych miesięcy”;
3. „Głównym celem wizyty nie może być działalność zarobkowa wynagradzana w odwiedzanej miejscowości; w ten sposób wyklucza się emigrację ludności związaną z pracą”.
Również pojęcie ruchu turystycznego jest rozmaicie interpretowane w literaturze przedmiotu. Międzynarodowa Akademia Turystyki w Monte Carlo określiła ruch turystyczny, jako „…podróże podejmowane dla przyjemności, wypoczynku lub leczenia – pieszo lub jakimkolwiek środkiem komunikacji. Do ich zakresu nie należą więc podróże w celach zarobkowych ani w celach zmiany miejsca stałego zamieszkania (osiedlania się)”.
Definicje turysty i ruchu turystycznego wyraźnie wskazują na potrzeby, motywację i zaspokajanie tych że namiętności.
Reasumując, Turysta, chcąc urzeczywistnić cele podjętej podróży, zgłasza potrzebę przemieszczania się w przestrzeni, dokonując w związku z tym zaspokojenia potrzeby noclegowej, żywieniowej i innych usług bytowych.
