Traktując ten dziecięcy atrybut tylko jako kawałek plastiku, nie dostrzegają walorów edukacyjnych, które mogą służyć dziecku jako przyszłemu uczniowi w różnych celach: do pracy, nauki, a także do stymulacji artystycznej twórczości dziecka. Takie stereotypowe myślenie rodziców zaniża wartość zabawki i jej miejsce w tym wąskim, ale jednak znaczącym aspekcie życia każdej rodziny – wychowaniu poprzez zabawę.
Rola zabawki w edukacji przedszkolnej
Odpowiednia zabawka oraz odpowiedni nadzór rodzicielski nad zabawą, sprzyja wszechstronnemu rozwojowi przedszkolaka (rozwojowi całej osobowości), co w latach późniejszych uwidacznia się w prawidłowym ukształtowaniu pożądanego zachowania w szkolnym środowisku.
Najważniejsze znaczenie odpowiedniej zabawy i zabawki dla dziecka wiąże się z jej twórczym charakterem. O tym nie powinni zapominać zwłaszcza młodzi rodzice, którzy dopiero poznają świat dziecka i dają mu swobodę w wyborze jego zabawowej aktywności. Poprzez to rodzice dają dziecku większe pole dla rozwoju jego:
1. aktywności,
2. pomysłowości,
3. zaradności,
4. zmysłu organizacyjnego,
5. wyobraźni.
Swobodna działalność dziecka w zabawie, w której rodzice są obserwatorami, zwykle daje dziecku większą radość; zabawy wymyślane i realizowane przez dziecko są głębiej przeżywane oraz w większym stopniu rozwijają jego wyobraźnię. Co więcej, dziecko odczuwa i wyraża w nich więcej emocji. Najważniejsze trzy warunki, jakie rodzice muszą spełnić, aby zabawa mogła być twórcza, są następujące:
Po pierwsze - odpowiednie miejsce zabaw: ważne jest to, aby rodzice niczym nie hamowali swobody dziecka, w tym sensie, że musi mieć ono wyznaczony kącik lub pokój do zabaw, w którym może bawić się bez skrępowania. Jednocześnie rodzice powinni napomnieć dziecko, że tylko w tej przestrzeni może korzystać z zabawek i aby było ono świadome tego, że dom nie jest placem zabaw. Ciągłe obawy rodziców, by dziecko czegoś nie stłukło, nie pochlapało lub nie popsuło, hamują swobodę ruchów dziecka, a także ograniczają tak ważną wyobraźnię, która u dziecka w wieku od 3 do 6 lat dopiero się kształtuje. Przedszkole niepubliczne Safari w Krakowie, to miejsce w którym twoje dziecko będzie mogło bawić się bez skrępowania pod czujnym okiem wychowawców, posiadających duże doświadczenie w pracy z dziećmi w różnym wieku.
Po drugie – zabawki powinny być dobrane właściwie do wieku dziecka. Rodzic sam musi wiedzieć, które zabawki będą przydatne dla dziecka, a które nie zaszczepią w nim określonych wartości – np. jeżeli chcą oni wzbudzić u dziecka zainteresowanie budownictwem i kupują mu wszelkiego rodzaju klocki, wówczas pożądaną wartością dydaktyczną w tej zabawie będzie przeliczenie pięter w utworzonej wieży, tworzenie zbiorów klocków w odpowiednim kolorze, przeliczanie, dodawanie i zabieranie klocków ze zbiorów, a także porównywanie kształtów zbudowanych budowli do przedmiotów z otoczenia dziecka. Po opanowaniu tej umiejętności, nadzorowanej przez rodziców, dziecko jest przygotowane do podjęcia nauki w szkole podstawowej.
Po trzecie i najważniejsze – każda zabawa musi mieć wyznaczony czas jej trwania. Wiedząc o tym, że pomysły związane z zabawą przychodzą dziecku do głowy w trakcie jej trwania, nie można zaplanować zabaw tuż przed spaniem lub posiłkiem, gdyż świadomość, że będzie to tylko chwilowa rozrywka, uniemożliwia dziecku pełne wykorzystanie swojej pomysłowości. Powinno się również wykorzystać moment największej aktywności dziecka, właśnie w tym czasie planując mu zabawy.
Są to ważne informacje, o których rodzice powinni wiedzieć po to, by również w domu, po powrocie dziecka z przedszkola, móc kontynuować proces edukacji i rozwoju swojej pociechy wedle zasad, które stosowane są w grupie rówieśników dziecka.
Charakterystyka zabawy zaplanowanej
W wieku przedszkolnym zaczyna się tzw. zabawa planowana, na ogół związana z jakimś wydarzeniem lub sytuacją z życia, np.:
1. Mamusiu, ja dziś urządzę wielki bal dla lalek! – takie zdanie oznajmia mamie, że córka, której wcześniej opowiedziała o jakiejś uroczystości, w sposób tylko sobie wiadomy, mocno to przeżyła i teraz chce sama zorganizować podobną sytuację.
2. Tatusiu, zbuduję dziś duży karmnik na wiele ptaków! – w taki chłopiec informuje o swoim zamiarze tatę po wycieczce do zoo, w którym zaobserwował liczne kolorowe ptaki jedzące z karmnika.
W Przedszkolu Safari w Krakowie dzieci uczestniczą w różnego rodzaju aktywności związanej z poznawaniem przez nich świata i najbliższego otoczenia, po czym następują takie właśnie zabawy, w których wychowawca stara się sprowokować określone zachowania dzieci. W gruncie rzeczy są one zaplanowane z góry w taki sposób, aby przekazać dzieciom ważną wiedzę na temat tego, jaka nauka dla nich płynie z wcześniejszego wydarzenia.
Dlaczego planowanie zabawy jest ważne?
Planowanie zabaw w ten sposób jest bardzo ważną umiejętnością u dzieci, którą należy wspomagać. Istnieje prawdopodobieństwo, że dzięki temu w wieku szkolnym będą lepiej organizować swoje obowiązki. Dlatego już w wieku przedszkolnym należy wspierać dziecko w planowaniu i realizacji powziętych planów. Można to uczynić za pomocą zabaw, które posiadają głównie twórczy charakter. Wśród zabaw dziecięcych o charakterze twórczym możemy wyróżnić m.in. zabawy:
1. ruchowe,
2. konstrukcyjne,
3. tematyczne, związane ściśle z wybranym zagadnieniem poruszanym w przedszkolu,
3. dydaktyczne, których zadaniem jest dążenie do osiągnięcia wyznaczonych celów.
Przygotowanie do nauki w szkole
Podsumowując, dziecko w wieku przedszkolnym, przygotowujące się do pójścia do szkoły podstawowej, traktuje zabawkę i zabawę jako rozrywkę, co jest słuszne. Jednakże w oczach rodziców, ta zabawa powinna mieć wartość edukacyjną, gdyż podczas zabawy dziecko naśladuje, wartościuje oraz zdobywa wiedzę o rzeczywistości. Takich umiejętności nabywają dzieci w przedszkolu i ważne jest, aby rodzice również w domu starali się ten proces kontynuować.
Dobry rodzic, dbając o rozwój swojego dziecka, będzie kupować mu odpowiednie zabawki oraz kierować go w zabawie w taki sposób, aby jako przyszły uczeń, jeszcze przed przekroczeniem progów szkoły nabył najważniejsze umiejętności, które pomogą mu w pierwszych dniach edukacji szkolnej.
