Niejednokrotnie stajemy w życiu przed ciężką decyzją, czy przyjąć spadek po np. naszych rodzicach, czy też spadek ten odrzucić. Odrzucenie spadku najczęściej odbywa się w przypadku, gdy zmarły pozostawił po sobie długi i niespłacone należności. W konsekwencji powyższego często przyjęcie spadku, prowadzi tak naprawdę do sytuacji, w której obciążenia spadku przewyższają wartość np. dziedziczonego samochodu osobowego – czyli niejednokrotnie nie opłaca nam się przyjmować spadku po zmarłym. W tym miejscu należy wskazać, że podjęcie decyzji o odrzuceniu spadku musi nastąpić w terminie 6 miesięcy od dnia otwarcia spadku – czyli de facto śmierci zmarłego (lub od dnia ogłoszenia testamentu w przypadku gdy zmarły pozostawił po sobie testament).
Wielu osobom wydaje się, że po odrzuceniu spadku całkowicie „odcinają” się od długów spadkowych i nie muszą się martwić tym co się z tym spadkiem stanie. Otóż nie do końca tak jest. W przypadku gdy odrzucamy spadek, będąc ustawowymi spadkobiercami, spadek przechodzi w dalszej kolejności … na nasze dzieci ! Tym samym czasem nieświadomie możemy obciążyć siebie oraz najbliższe nam pociechy, gdyż w większości wypadków i tak w takiej sytuacji rodzice dziecka spłacają za dzieci ewentualne długi spadkowe.
Dzieci (do pewnego wieku) nie posiadają zdolności do odrzucenia spadku. Co w takiej sytuacji ? Jak uniknąć nabycia przez nie długów spadkowych, w przypadku gdy my już ten spadek odrzuciliśmy w swoim imieniu?
Służy temu instytucja uregulowana w art. 156 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, stanowiąca o tym iż opiekun powinien uzyskiwać zezwolenie sądu opiekuńczego we wszelkich ważniejszych sprawach, które dotyczą osoby lub majątku małoletniego. Odrzucenie spadku w imieniu małoletnich dzieci jest czynnością, która mieści się w rozumieniu wyżej wskazanego przepisu. Tym samym, aby odrzucić spadek w imieniu małoletnich dzieci, musimy najpierw wystąpić do właściwego Sądu Rejonowego (Wydział Rodzinny) o wydanie zgody na podjęcie takiego działania. Opłata sądowa za wniesienie takiego wniosku wynosi 40 zł.
Po złożeniu wniosku Sąd wyznacza termin posiedzenia, na który wzywa rodziców dziecka, celem ich przesłuchania na temat stanu wiedzy o spadku, który ma zostać nabyty przez dzieci. Oczywiście warto do uprzednio złożonego wniosku załączyć także odpowiednie dokumenty, które będą uprawdopodabniać okoliczność, iż składnikiem spadku w większości są długi i nie leży w interesie dzieci przyjmowanie takiego spadku. Chodzi o to aby stosownymi dokumentami oraz zeznaniami rodziców przekonać Sąd, że masa spadkowa jest obciążona i trudno uznać jej przyjęcie za korzystne działanie. Termin na złożenie takiego wniosku, to przy ogólnym założeniu 6 miesięcy od dnia odrzucenia przez nas spadku – jednakże na czas trwania postępowania sądowego o zezwolenie na odrzucenie spadku w imieniu małoletnich dzieci, bieg tego terminu ulega zawieszeniu – zagadnienie jest dość szczegółowe, więc nie będę szerzej opisywał w tym wpisie sposobu liczenia tego terminu.
Cała sprawa zazwyczaj kończy się na tym jednym posiedzeniu, Sąd wydaje postanowienie, które po 14 dniach uprawomocni się i po otrzymaniu w Sądzie klauzuli prawomocności na tym postanowieniu, możemy już swobodnie w imieniu dzieci odrzucić spadek. Warto podkreślić że obecne regulacje prawne stwarzają możliwość na odrzucenie spadku przed notariuszem, co pozwala na znaczne zaoszczędzenie czasu i załatwienie sprawy „od ręki”. Alternatywną możliwością jest wniesienie odpowiedniego wniosku do Sądu, lecz rozpoznanie sprawy i wyznaczenie terminu posiedzenia zajmie zapewne kilka dobrych miesięcy, stąd choć jest to rozwiązanie które zazwyczaj pozwala ograniczyć ponoszone koszty w zestawieniu do kosztów odrzucenia spadku przed notariuszem, to jednakże cała procedura znacznie się wydłuża.
