Każdy zna podstawowy podział literatury: epika, liryka i dramat. Jednak wbrew pozorom ciężko jest określić, czy coś jest literaturą, czy nie-literaturą. Wszystko przez to, iż dzieła nie-literackie w dzisiejszych czasach przejmują cechy rodzimej literatury. Nie wszystkie oczywiście.
Gdy ludzie zaczynają pisać językiem iście „wyższym”, bardziej wyrafinowanym, już podświadomie klasyfikujemy to jako literaturę. Poniekąd to poprawne posunięcie, gdyż istnieje też literatura stosowana, nie tylko piękna. Jednak ja chcę przedstawić problem nieodróżnienia literatury pięknej od stosowanej. To naprawdę nie jest takie banalne, jak by mogło się wydawać.
Powołam się tu na przykład z książki, która wyjaśnia istotę literatury. Autor pisze, że przykładem nierozróżnienia literatury są dzieła historyczne. Ludzie biorą je za opowiadania, jednak one nie są nimi. Mimo to czytelnik bierze wydarzenia z kart historii za opowiadania. Mimo iż ma świadomość, że to historyczne fakty. Dodam od siebie, że takie „czytanie historii” jest lepsze dla samej nauki. Ile razy nauka historii była zgrozą… daty, nazwiska… Jedynym sposobem na zapamiętanie tego było inne podejście.
Culler pisze również o sloganach reklamowych, które są dobrym przykładem mieszania cech literatury z dziełami nie-literackimi. Używają np. metafor, przenośni.
Wracając do literatury. Ma ona kilka cech, które pomagają wyróżnić:
- język na pierwszym planie, czyli mnożenie sensów, plątanie wątków, zabiegi związane z metaforą, przenośnią.
- brzmienie i rytm komponują się z treścią, kontrast podkreśla całość.
- tekst literacki jest fikcją, dzieje się tylko tu i teraz, czyli w świecie, w którym jest opisanym. Ma specyficzny kontakt ze światem realnym.
- dzieło literackie to przeżycie estetyczne, które jest nam dane przeżywać: emocje, wzruszenia, radości…
- tekst literacki jest intertekstualny, czyli nawiązuje do innych dzieł.
Te cechy pomogą odróżnić dzieła literackie od innych publikacji. To ważna klasyfikacja, gdyż dla autorów ważne jest to, by ich tekst odczytać poprawnie. Dla nas też powinno być to ważne, chociażby z szacunku dla autora...
