Echokardiografia pozwala na badanie właściwości morfologii i czynności serca. Wykorzystuje zjawisko odbicia wiązki ultradźwięków o częstotliwości 1,5-10 Mhz od struktur serca i naczyń krwionośnych. Do badań stosuję się echokardiografy (echo – gr. echó ‘powracający dźwięk’ + kardía ‘serce’ + gráphein ‘pisać’), które pozwalają na zapis struktury odbitych sygnałów ultradźwiękowych (uzyskiwanych przez odkształcania kryształów, które w obudowie stanowią głowicę generującą sygnał i odbierającą echo) w postaci echokardiogramu.
Echokardiografia pozwala na wykonywanie różnego rodzaju badań. Na przykład echokardiografia przezklatkowa (TTE), czyli badanie wykonywane poprzez ścianę klatki piersiowej, umożliwia obrazowanie serca w badaniu: jedno- dwu- lub trójwymiarowym, oraz badaniu dopplerowskim, opartym na zjawiska Dopplera, umożliwiającym pomiar prędkości ruchu elementów odbijających emitowaną wiązkę ultradźwięków, np. przepływu krwi w tętnicach. W przypadku niedostatecznej jakości wyników stosuje się echokardiografię kontrastową, podając dożylnie mikropęcherzyki powietrza, poprawiające rozdzielczość.
Kolejnym rodzajem badania jest echokardiografia przezprzełykowa (TEE) - z użyciem specjalnej sondy o średnicy ok. 1 cm, umieszczonej w przełyku. Z kolei przy użyciu echokardiografii obciążeniowej można ocenić kurczliwość mięśnia sercowego w przypadku zwiększonego zapotrzebowania na energię, wywoływanego przez obciążenie pacjenta wysiłkiem w trakcie badania, podanie leków nasilających zapotrzebowanie mięśnia serca na tlen lub szybką stymulację serca do uzyskania przyspieszenia jego akcji wykorzystując elektrodę przezprzełykową. Ostatnim rodzajem echokardiografii jest echokardiografia śródoperacyjna - badanie wykonywane specjalną sondą, umożliwiającą bezpośrednie przyłożenie do mięśnia serca w trakcie zabiegu kardiochirurgicznego.
