Traktaty pokojowe z lat 1919-1920, które miały być podstawą długotrwałego pokoju światowego stały się, niestety, zarzewiem nowego konfliktu światowego.

Data dodania: 2011-02-17

Wyświetleń: 2814

Przedrukowań: 0

Głosy dodatnie: 0

Głosy ujemne: 0

WIEDZA

0 Ocena

Licencja: Creative Commons

          Część państw, niezadowolonych przede wszystkim z rozstrzygnięć terytorialnych, dążyła do ich rewizji. Największe znaczenie miały żądania państw, które oprócz rewizji traktatów pokojowych były zainteresowane ekspansją terytorialną: Niemców dążących do poszerzenia „przestrzeni życiowej”, Włochów marzących o budowie nowego „ Imperium Romanum”, Związku Radzieckiego z programem „ światowej rewolucji” i Japonii, która pod hasłem „Azja dla Azjatów” dokonywała ekspansji na kontynencie. Wywarły one głęboki wpływ na sytuację międzynarodową już w latach trzydziestych.

            Początek dała Japonia, którą świeżo zdobyty status mocarstwa i gwałtowny rozwój gospodarczy zmuszał do zdobycia nowych terenów bogatych w surowce strategiczne.

Pierwszym etapem była japońska agresja na Chiny i okupacja od 1931 roku Mandżurii, z której utworzono wasalne państewko Mandżukuo (1932r.). Brak zdecydowanych przeciwdziałań ze strony Ligi Narodów umocnił pozycję polityczną japońskich militarystów. Zresztą już w marcu 1933 roku Japonia wystąpiła z Ligi Narodów. Po umocnieniu się w Mandżurii Japonia zaczęła podbój północnych Chin. Druga ofensywa nastąpiła w 1937 roku, w trakcie której zajęto: Pekin, Tiencin i Szanghaj, a w 1938 roku Nankin.

Podobnie postępowały Włochy, które szukały rozwiązania swoich problemów - bezrobocia i braków surowcowych - w ekspansji kolonialnej. Posiadając już kolonie afrykańskie - Libię (Trypolis), Erytreę i Somalię Włoską Mussolini zainteresował się położoną między nimi Etiopią. Kiedy zawiodły próby nacisku politycznego na cesarza Etiopii, Heile Selasie, wojska włoskie w październiku 1935 roku zaatakowały to państwo. Świetnie wyposażone oddziały włoskie, choć z pewnymi trudnościami, pokonały prymitywnie uzbrojone plemiona etiopskie. W maju 1936 roku Etiopia została wcielona do Włoch i razem z Somalią i Erytreą stanowiła Włoską Afrykę Wschodnią. Próba sankcji ekonomicznych ze strony Ligi Narodów spowodowała jedynie wystąpienie Włoch z tej organizacji (1936 r.).

Korzystając z dogodnej sytuacji politycznej, Hitler w marcu 1936 roku zdecydował się na wprowadzenie wojsk do Nadrenii, która była strefą zdemilitaryzowaną. Demilitaryzacja tych terenów oznaczała zerwanie przez III Rzeszę traktatu wersalskiego i wypowiedzenie układu z Locarno (1925r.). Niemcy przystąpiły do budowy „Linii Zygfryda”, jako odpowiedzi na francuską „Linię Maginota”. Działania te poprzedziło wystąpienie Niemiec z Ligi Narodów (1933r.), wprowadzenie powszechnej służby wojskowej (1935r.) i zajęcie Zagłębia Saary (1935r.). Szukając sojuszników do dalszych agresji Hitler doprowadził do zawarcia układu sojuszników z Włochami (25 października 1935r.). Układ ten został nazwany przez Mussoliniego „osią Berlin-Rzym”. W miesiąc później Niemcy zawarły podobny sojusz z Japonią nazwany „Paktem Antykominternowskim” (oficjalnie był wymierzony
w komunizm światowy). Kiedy do paktu dołączyły Włochy, „oś Berlin-Rzym” połączyła się z „osią Berlin-Tokio”. Miało to miejsce 6 listopada 1937 roku. Potocznie zaczęto te mocarstwa nazywać „państwami osi”. Zastanawiająca była reakcja mocarstw europejskich: Wielkiej Brytanii i Francji, które zaczęły stosować politykę appeasementu, której głównym rzecznikiem był brytyjski premier Neville Chamberlain. Polityka ustępstw opierała się na założeniu, że Niemcy i Włochy zostały poszkodowane w ramach systemu wersalskiego spełnienie ich żądań terytorialnych usunie przyczynę agresji.

Podobnie zareagowano na wojnę domową w Hiszpanii, gdzie gen. Francisco Franco obalił legalnie wybrany lewicowy rząd republikański (lipiec 1936r.). Proklamowana przez Ligę Narodów polityka nieinterwencji i kontroli granic była od początku łamana przez Niemcy i Włochy. Oba państwa faszystowskie wsparły rebelię gen. Franco regularnymi oddziałami wojskowymi liczącymi ponad 150 tys. żołnierzy. Niemieckie lotnictwo ćwiczyło nowe metody walki polegające na atakowaniu skupisk ludności cywilnej (Guaernica). Rząd republikański otrzymał pomoc w sprzęcie wojskowym i kadrze oficerskiej ze strony Związku Radzieckiego. Wojna domowa w Hiszpanii jaskrawo ujawniła agresywny charakter totalitaryzmu faszystowskiego i komunistycznego i wskazała, że stanowią one zagrożenie dla pokoju światowego.

W Austrii w 1934 roku podjęto nieudaną próbę przejęcia władzy przez nazistów. Przez zbliżenie Hitlera i Mussoliniego Austria zmuszona była do zawarcia z Niemcami w 1936 roku układu podporządkowującego ekonomicznie ten kraj interesom III Rzeszy. Kanclerz Austrii, nie chcąc dopuścić do aneksji, wyznaczył na 13 marca 1938 roku plebiscyt, który miał wykazać zdanie ludności za lub przeciw przyłączeniu Austrii do Niemiec. Hitler uprzedzając to 11 marca 1938 roku postawił rządowi tego kraju ultimatum, żądając odwołania plebiscytu, ustąpienia kanclerza i oddania władzy austriackim faszystom. Pomimo spełnienia tych warunków w nocy z 11 na 12 marca około 200 tys. niemieckich żołnierzy wkroczyło do Austrii. Powstał nowy rząd i 12 marca podjął uchwałę o przyłączeniu Austrii do Niemiec.
13 marca 1938 roku Hitler proklamował połączenie tych państw.

             W dniach 29-30 września w Monachium odbyła się konferencja z udziałem brytyjskiego premiera Chamberlainea, premiera Francji Daladiera oraz Mussoliniego i Hitlera. Układ monachijski zezwalał Niemcom na przyłączenie Sudetów, w których mieszkała mniejszość niemiecka. Decyzję tą narzucono prezydentowi Czechosłowacji, Beneszowi. Anglia i Francja odmówiły zbrojnego poparcia Czechosłowacji. W wyniku tej aneksji w granicach III Rzeszy znalazło się około 800 tys. Czechów. Konferencja monachijska była szczytem polityki ustępstw Francji i Anglii wobec Niemiec. Państwa te liczyły na skierowanie agresji Rzeszy w stronę ZSRR.

Tą sytuację wykorzystali słowaccy nacjonaliści i utworzyli państwo słowackie z prohitlerowskim rządem księdza Tiso. Po uznaniu tego rządu przez Pragę za nielegalny premier Tiso zwrócił się do Hitlera z prośbą o pomoc. Hitler wystąpił jako obrońca Słowaków i Ukraińców, którzy oderwali od Czechosłowacji Ukrainę Zakarpacką, tworząc odrębne państwo. W 1939 roku Hitler przekreślił nadzieje nacjonalistów ukraińskich przekazując Zakarpacie Węgrom, które zapowiedziały przyłączenie się do „Osi”.

15 marca 1939 roku wystosował w stosunku do prezydenta Czechosłowacji Emila Hahy i ministra spraw zagranicznych ultimatum. Dokument ten zawierał rezygnację władz tego państwa z suwerenności i zgodę na utworzenie Protektoratu Czech i Moraw przyłączonych do Rzeszy. 16 marca 1939 roku wojska niemieckie wkroczyły do Pragi i Republika Czechosłowacji przestała istnieć.

22 marca 1939 roku miała miejsce aneksja terytorium Kłajpedy, portu należącego do Litwy, a następnym krokiem ku stworzeniu „przestrzeni życiowej” na wschodzie miała być wojna z Polską. Jak wiadomo sporem w stosunkach polsko-niemieckich było Wolne Miasto Gdańsk, ponadto Niemcy zażądali eksterytorialnej autostrady przez polskie Pomorze, łączącej Niemcy z Prusami Wschodnimi oraz przystąpienia Polski do „Osi”. Te zdecydowane żądania Hitler wysuwał w styczniu i w marcu 1939 roku. Po słowach wypowiedzianych 5 maja przez ministra spraw zagranicznych Józefa Becka: „…czy też o odepchnięcie Polski od Bałtyku, do którego Polska odepchnąć się nie da!” Hitler zaczął rozmowy ze Stalinem. Efektem tych rozmów był pakt Ribbentrop-Mołotow podpisany 23 sierpnia 1939 roku określający m.in. podział wpływów w Europie. Linia podziału strefy wpływów miała przebiegać przez Polskę wzdłuż rzek: Pisa-Narew-Wisła-San.

Czy słowa wypowiedziane przez Hitlera na odprawie z dowódcami Wehrmachtu 23 maja 1939 roku: „… że Gdańsk nie jest obiektem, o który chodzi. Chodzi o rozszerzenie naszej przestrzeni życiowej na wschodzie i zabezpieczenie dostaw żywności, jak również o rozwiązanie problemu bałtyckiego…” odzwierciedlały zasadnicze cele agresji przygotowywanej przez Niemcy na Polskę i dalej na wschód? Celem tej agresji nie był ani Gdańsk, ani jakiekolwiek korekty graniczne. Było to dążenie do całkowitej likwidacji państwa polskiego i otwarcia sobie drogi umożliwiającej dalszą ekspansję w Europie.
Polityka ustępstw, brak stanowczych decyzji i działań na samym początku rodzenia się zagrożeń przez Francję i Anglię, szalone dążenia przywódców państw totalitarnych.
To wszystko zapoczątkowało tę straszna, wielką i okrutną batalię, jaką była II Wojna Światowa.

Licencja: Creative Commons
0 Ocena